Βασικές αρχές των μιτοχονδρίων
Από τους πιο συχνά αναφερόμενους όρους στη βιομηχανία υγείας και αθλητικών επιδόσεων, τα μιτοχόνδρια έχουν γίνει γρήγορα ροκσταρς και δικαίως.
Ενώ είναι σημαντικό για ερευνητές και επιστήμονες να έχουν προχωρημένη κατανόηση των μιτοχονδρίων, αυτό το άρθρο είναι ιδανικό για εσάς που θέλετε να αποκτήσετε μια βασική κατανόηση προκειμένου να βελτιστοποιήσετε την υγεία σας.
Θα καλύψουμε τα βασικά, ώστε να μπορείτε να εφαρμόσετε πρακτικές γνώσεις, ώστε να βελτιώσετε την υγεία σας, τη γνωστική απόδοση, τον ύπνο, την αντοχή και την αποκατάσταση των μυών σας, όπως και πολλά ακόμα.
Μια απλή εισαγωγή
Τα μιτοχόνδρια είναι οργανίδια που υπάρχουν μέσα σε κάθε ένα από τα κύτταρα μας, εκτός από τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Η κύρια λειτουργία τους είναι να παράγουν ενεργειακά μόρια, γνωστά ως τριφωσφορική αδενοσίνη (ATP), ώστε το κύτταρο να εκτελεί τις λειτουργίες του.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα μιτοχόνδρια αναφέρονται συχνά ως «εργοστάσια παραγωγής ενέργειας του κυττάρου».
Πώς δημιουργούν ενέργεια τα μιτοχόνδρια;
Ο πιο γνωστός τρόπος δημιουργίας ενέργειας από τα μιτοχόνδρια είναι η χρήση των συστατικών απο τη διάσπαση της τροφής, όπου και τα μετατρέπουν σε ATP. Αυτή η διαδικασία είναι γνωστή ως οξειδωτική φωσφορυλίωση.
Τα μιτοχόνδρια μπορούν παρόλα αυτά να παράγουν ενέργεια και από μη φαγώσιμες πηγές, όπως αυτή του φωτός και πιο συγκεκριμένα από ένα ορισμένο φάσμα που θα δούμε παρακάτω.
Ποιες είναι μερικές από τις άλλες λειτουργίες των μιτοχονδρίων;
Ενώ οι δυνατότητα παραγωγής ενέργειας είναι πολύ εντυπωσιακή και σημαντική, τα μιτοχόνδρια διαδραματίζουν βασικούς ρόλους σε πολλές άλλες λειτουργίες, όπως:
Κυτταρικός θάνατος
Τα παλιά φθαρμένα κύτταρα στο σώμα υφίστανται μια φυσική διαδικασία διάσπασης, γνωστή ως απόπτωση. Τα μιτοχόνδρια διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην απόφαση εάν ένα κύτταρο πρέπει να ζήσει ή όχι.
Ορισμένες ασθένειες, όπως ο καρκίνος, είναι γνωστό ότι σχετίζονται με ανώμαλη δραστηριότητα απόπτωσης, που δείχνει μια σαφή σχέση μεταξύ των μιτοχονδρίων και της νόσου.
Παραγωγή θερμότητας
Το «ρίγος» δεν είναι ο μόνος τρόπος που το σώμα μας μας βοηθά κατά τη διάρκεια της έκθεσης στο κρύο. Χρησιμοποιώντας μια διαδικασία που ονομάζεται «εκροή πρωτονίων», τα μιτοχόνδρια μπορούν να παράγουν θερμότητα. Αυτή η διαδικασία είναι επίσης γνωστή ως non-shivering thermogenesis.
Παραγωγή μελατονίνης
Η μελατονίνη είναι πιο γνωστή ως ορμόνη ύπνου. Έρευνες προτείνουν ότι στην πρώιμη εξέλιξή μας, η μελατονίνη ξεκίνησε ως ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό και ανέπτυξε το ρόλο της στον ύπνο σε μεταγενέστερο στάδιο.
Αν και η πρωταρχική σύνθεση της μελατονίνης πραγματοποιείται στην επίφυση που βρίσκεται στον εγκέφαλο, κάτω από συνθήκες πλήρους συσκότισης, τα μιτοχόνδρια σας μπορούν επίσης να παράγουν μελατονίνη.
Είναι ενδιαφέρον ότι τα επίπεδα συγκέντρωσης της μελατονίνης που παράγονται από τα μιτοχόνδρια, δεν επηρεάζονται από τα επίπεδα μελατονίνης που κυκλοφορούν στο αίμα σας, υποδηλώνοντας τη λειτουργία πολλαπλών χρήσεων της μελατονίνης. Φαίνεται ότι τα μιτοχόνδρια παράγουν μελατονίνη ως αντιοξειδωτικό, για να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση των ελεύθερων ριζών. Είναι δύο φορές πιο αποτελεσματική απο τη βιταμίνη Ε, σε συνεργασία με άλλα αντιοξειδωτικά ενισχύονται οι δραστικότητα τους και προστατεύει απο το μιτοχονδριακό οξειδωτικό στρες.
Γιατί είναι σημαντικά τα μιτοχόνδρια;
Τα μιτοχόνδρια που δεν λειτουργούν σωστά θα προκαλέσουν «πείνα» στο κύτταρο που ανήκουν, λόγω έλλειψης παραγωγής ενέργειας, άρα και την ικανότητά να εκτελεί τις λειτουργίες του. Αυτός ο θεμελιώδης μηχανισμός είναι ο λόγος για τον οποίο υπάρχουν τόσες πολλές ασθένειες που ταξινομούνται ως μιτοχονδριακές ασθένειες.
Όπως:
- Πάρκινσον
- Αλτσχάϊμερ
- Καρκίνος
- Σύνδρομο χρόνιας κόπωσης
- Διαβήτης
- Αυτισμός
Τα μιτοχόνδρια με κακή λειτουργία σχετίζονται επίσης με κοινά συμπτώματα όπως:
- Χαμηλή ενέργεια / διάθεση
- Κακή συγκέντρωση
- Κατάθλιψη
- Συχνή ασθένεια
- Αργή αποκατάσταση μυών
Πώς μπορείτε να ενισχύσετε τη μιτοχονδριακή λειτουργία μέσα στα κύτταρα σας;
Τώρα που μπορείτε να καταλάβετε τη σημασία των μιτοχονδρίων, ας δούμε μερικές
πρακτικές συμβουλές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να τα υπερφορτίσετε!
Ακολουθούν μερικοί σημαντικοί τρόποι με τους οποίους μπορείτε να το κάνετε αυτό:
1- Διαλείπουσα/Διαλλειματική Νηστεία (Intermminent Fasting)
Δεν έχει να κάνει τόσο με δίαιτα, αλλά με τρόπο ζωής. Όταν αφήνουμε το σώμα μας χωρίς να τραφεί, στρέφεται κυρίως σε παλιά φθαρμένα και κουρασμένα κύτταρα τα οποία διασπά για να χρησιμοποιήσει τα δομικά τους υλικά για να φτιαχτούν καινούρια. Το ίδιο γίνεται και με τα μιτοχόνδρια, και στη συνέχεια σχηματίζονται νέα μέσω μιας διαδικασίας γνωστής ως μιτοχονδριακής βιογέννησης (mitochondrial biogenesis).
Τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα πρωτόκολλα περιλαμβάνουν παράθυρο 8-12 ωρών την ημέρα για να φάτε τα γεύματα σας, και μόνο πόσιμο νερό στο μεταξύ.
2- Θεραπεία κόκκινου φωτός (Red Light Therapy)
Η θεραπεία του “κόκκινου φωτός”, επίσης γνωστή ως φωτοβιοδιαμόρφωση (photobiomodulation) ή low-level lasez stimulation(LLLT), περιλαμβάνει τη χρήση των συγκεκριμένων συχνοτήτων του φωτός που τα μιτοχόνδρια μπορούν να χρησιμοποιήσουν για την παραγωγή ενέργειας.
Αυτές οι συχνότητες εμπίπτουν στο κόκκινο και σχεδόν υπέρυθρο φάσμα, με τα καλύτερα αποτελέσματα να προέρχεται από συχνότητες 630/660/850nm.
Η χρήση του συγκεκριμένου φάσματος έχει παρουσιαστεί σε χιλιάδες κλινικές μελέτες και έχει αποδειχθεί ότι βοηθάει να:
- Βελτιωθούν τα επίπεδα ενέργειας
- Αυξηθεί η ποιότητα του ύπνου
- Επιταχυνθεί η αποκατάσταση των μυών
- Μειωθούν οι φλεγμονές
- Βελτιωθεί η επιδερμίδα
…και πολλή ακόμα.
Ένα πράγμα που πρέπει να γνωρίζετε είναι ότι δεν είναι όλες οι συσκευές κόκκινου φωτός ίδιες. Για να αποκτήσετε τα ίδια οφέλη που αναφέρω στις επιστημονικές μελέτες, η συσκευή πρέπει να χρησιμοποιεί τον σωστό τύπο φωτός και να είναι αρκετά ισχυρός για να «ταΐζει» πραγματικά τα μιτοχόνδρια.
Μέσα απο προσωπική χρήση και έρευνα, μπορώ να σας προτείνω τις καλύτερες συσκευές που υπάρχουν αυτή τη στιγμή.
3- Έκθεση στο κρύο (Cold Exposure)
Εκθέτοντας τον εαυτό σας στο κρύο με ελεγχόμενο τρόπο, είστε σε θέση να τονώσετε το
διαδικασία θερμογένεσης (cold thermogenesis). Επίσης εδώ υπάρχουν διάφορα πρωτόκολλα που κάποιος μπορεί να ακολουθήσει. Όπως το να κάνει ένα κρύο ντουζ ή να τελειώσει το ζεστό ντουζ του με κρύο νερό, μέχρι και να βυθίσει όλο του το σώμα σε παγωμένο νερό.
Μέσω αυτής της διαδικασίας παρατηρείται αυξημένη παραγωγή του αριθμού των μιτοχονδρίων στα κύτταρα σας.
4- Ειδικά σκευάσματα διατροφής (supplements)
Η τεχνολογία πλέον το 2021 κάνει θαύματα και έχει βοηθήσει την ανθρωπότητα να πάει στο επόμενο επίπεδο στο πλαίσιο της υγείας. Το οτι πολλές Χώρες ή φορείς αργούν να αφομοιώσουν καινούρια δεδομένα, δεν σημαίνει οτι η επιστημονική κοινότητα δεν προχωρά βρίσκοντας λύσεις στα προβλήματα του σημερινού ανθρώπου.
Τα ειδικά σκευάσματα διατροφής έρχονται να δώσουν λύσεις και να ενισχύσουν τον οργανισμό του σύγχρονου ανθρώπου, με τις υψηλές απαιτήσεις, το έντονο στρες και την όχι και τόσο ποιοτική τροφή.
Επίσης και εδώ χρειάζεται καλή έρευνα αγοράς τόσο για τις εταιρίες όσο και για τα σκευάσματα τα ίδια. Μια συμβουλή που μπορώ να δώσω είναι, όσο λιγότερα που να καλύπτουν τις περισσότερες ανάγκες. Με λίγα λόγια χρειάζεται να βρεθεί η κατάλληλη φόρμουλα για τον κάθε ένα απο εμάς.
Εάν χρειαστείς οποιαδήποτε βοήθεια είμαι στη διάθεση σου. Μπορώ να σε βοηθήσω να βεις τι ακριβώς χρειάζεσαι, όπως και να σου προτείνω σκευάσματα που χρησιμοποιώ και εμπιστεύομαι.
Συμπέρασμα…
Λόγω του θεμελιώδους μηχανισμού με τον οποίο τα μιτοχόνδρια επηρεάζουν σχεδόν όλα τα κύτταρα σας, η εστίαση στην υγεία τους και στην ορθή λειτουργία τους, είναι ένας εγγυημένος τρόπος για να δείτε βελτιώσεις σε πολλά επίπεδα που αφορουν την υγεία σας, όπως και τις επιδόσεις σας.
Ζήσε Συνειδητά
Σ’ευχαριστώ
Παναγιώτης